Lịch sử hình thành và phát triển Thành phố Vinh

      
Vinh có tọa độ địa lý 18độ38’50’’ đến 18độ 43’36’’ vĩ độ Bắc và từ 105độ 56’30’’ đến 105độ 49’50’’ kinh độ Đông, phía Bắc cách Hà nội 291 km, phía Nam cách Huế 363km, cách thành phố Hồ Chí Minh 1400km, phía Bắc và Đông giáp huyện Nghi Lộc, phía nam giáp huyện Nghi Xuân - hà Tĩnh, phía Tây giáp huyện Hưng Nguyên. Tổng diện tích tự nhiên 104,96km2, tổng dân số 435 000 người (năm 2010), gồm 16 phường và 9 xã.
      
Từ xa xưa Vinh đã được xem là vùng đất hội tụ khí thiêng sông núi, là khu vực có phòng cảnh đẹp, sơn thủy hữu tình, có núi Quyết bên dòng sông Lam thơ mộng. Cũng chính vì vậy năm 1788, vua Quang Trung đã viết chiếu cho La Sơn Phu Tử Nguyễn Thiếp chọn đất Yên Trường xây dựng kinh đô gọi là thành Phượng Hoàng Trung Đô.
     
Thành phố Vinh có bề dày lịch sử, có vị trí chiến lược trọng yếu trong quá trình dựng nước và giữ nước. Đặc biệt, Vinh gắn liền với những sự kiện cách mạng quan trọng như: Phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh 1930 - 1931, là cuộc tổng diễn tập đầu tiên cho Cách mạng tháng Tám thành công năm 1945; Khởi đầu phong trào tiêu thổ kháng chiến, góp phần to lớn cho cuộc kháng chiến chống Pháp; Chiến thắng trận đầu trong chiến tranh phá hoại của đế quốc Mỹ (5 - 8 - 1964), là tuyến lửa, hậu phương trực tiếp cho tiền tuyến lớn miền Nam; Lập nhiều thành tích xuất sắc trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc, Đảng bộ và nhân dân thành phố Vinh được Bác Hồ gửi thư khen ngợi (1966), được phong tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân và rất nhiều phần thưởng cao quý khác. Vinh mãi mãi là thành phố Đỏ anh hùng.

    
Một đặc điểm nổi bật của quê hương thành Vinh - xứ Nghệ đó là truyền thống hiếu học, truyền thống tôn sư trọng đạo. Đất nước ta có nhiều vùng đất gọi là đất học thì trong đó Vinh - xứ Nghệ là một trong những vùng đất tiêu biểu. Con người thành Vinh cần cù trong lao động, sáng tạo trong học tập, dũng cảm trong chiến đấu. Họ cùng nhau xây dựng cuộc sống, xây dựng quê hương, đưa Vinh từng bước phát triển đi lên: 1804 - Là trấn sở Nghệ An; 1899 - Thị xã Vinh; 1963 - Thành phố Vinh. Từ những hoang tàn đổ nát sau hai cuộc chiến tranh, nhân dân thành Vinh bắt tay vào xây dựng lại thành phố quê hương to đẹp, đàng hoàng. Vượt qua bao khó khăn chồng chất, thành Vinh hôm nay đã và đang từng ngày đổi mới về mọi mặt. Năm 1993, Vinh được Chính phủ công nhận đô thị loại II. Ngày 30 - 9 - 2005, Chính phủ ban hành Quyết định sô 239/QĐ-CP phê duyệt Đề án xây dựng và phát triển Vinh trở thành đô thị trung tâm Bắc Trung bộ, tạo điều kiện cho thành phố mở rộng, tăng cường đầu tư và tăng tốc phát triển. Năm 2008, Vinh đã được Chính phủ công nhận đô thị loại I.
    
Vinh nằm ngay trên con đường xuyên Việt Bắc - Nam lại hội đủ các tuyến giao thông thủy, bộ, đường không, đường sắt, không chỉ thuận lợi cho việc đi lại trong nước mà còn lưu thông với nhiều nước trong khu vực và thế giới. Địa thế ấy thật là lý tưởng để Vinh phát triển kinh tế, văn hóa, du lịch hiện tại và trong tương lai. Đến với Vinh ngày nay là đến với một thành phố trẻ, năng động phát triển về kinh tế, văn hóa, du lịch, dịch vụ. Một thành phố với nhiều khu công nghiệp đang mọc lên, hệ thống giao thông nội đô đang được mở rộng, nâng cấp, một hệ thống tài chính, ngân hàng phát triển, một hệ thống các trung tâm thương mại, siêu thị phục vụ đầy đủ các nhu cầu vật chất của người dân. Hàng hóa từ Vinh đi và từ các nước đến với Vinh qua 3 cửa khẩu Nậm Cắn, Thanh Thủy, Cầu Treo và cảng nước sâu loại 1 Cửa Lò. Vinh còn là một thành phố trung tâm về văn hóa, giáo dục, y tế với 5 trường Đại học, 7 trường Cao đẳng, nhiều trường trung cấp chuyên nghiệp, hơn 20 bệnh viện đa khoa và chuyên khoa. Đến với Vinh là đến với Nam Đàn - quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh, đến với khu nghỉ mát Cửa Lò, là đường đến vườn quốc gia Pùmat, đến với du lịch sinh thái Quỳ Châu - Quế Phong. Bạn bè muôn phương đến với Vinh không chỉ bằng đường sắt, đường bộ mà còn đường không qua sân bay Vinh, một sân bay có thể đón các máy bay hạng trung A320 - A321 với 5 tuyến bay nội địa và tương lai gần sẽ có đường bay thẳng đến Lào, Thái Lan, Trung Quốc.
      
Định hướng phát triển không gian đô thị Vinh đến 2020 sẽ mở rộng địa giới đến 250km2 bao gồm cả thị xã Cửa Lò, thị trấn Quán Hành, thị trấn Hưng Nguyên và một số xã của Hưng Nguyên, Nghi Lộc. Vinh sẽ trở thành một thành phố ven biển của cả nước, có công nghiệp, thương mại, du lịch phát triển, có hạ tầng hiện đại, có môi trường sạch đẹp, có an ninh tốt, một thành phố văn hóa, bình an và hiếu khách, xứng đáng với quê hương Bác Hồ, với niềm tự hào của người dân xứ Nghệ.